Dikey Tarımın Avantajları ve Dezavantajları

AVANTAJLARI:

• Kentsel alanlarda sınırlı bir arazi parçasında bol ve çeşitli ürün elde edilebilmesine imkan sağlamasıdır.
• Su başta olmak üzere enerji kaynakları (rüzgar, güneş, biyogaz gibi) ve atık yönetimi gibi hususlarda maksimum tasarruf amaçlanmaktadır. Yapılan çalışmalarla geleneksel tarım metotlarıyla yapılan bir bitkisel üretimin dikey çiftliklerde aynı miktarda üretimi noktasında % 90–95 kaynak tasarrufunun sağlanabileceğini öngörmektedir.
• Kent içinde olmasından kaynaklı önemli bir avantajda nakliye masraflarının büyük ölçüde düşmesidir. Bu sayede hem karbon salınımında hem de nakliye esnasında yitirilen mamullerde ciddi oranda tasarruf sağlanabilecektir.

• Çabuk bozulabilen, uzun mesafelerde nakliyeye dayanıklı olmayan tarım ürünlerinin en az kayıpla tüketiciye ulaşması sağlanabilecektir.
• Traktör, biçerdöver başta olmak üzere pek çok tarım makinelerinin kullanımı ortadan kalkacağından hem önemli bir tarımsal girdi olan makine hem de mazot masrafı ortadan kalkmış olacaktır.
• Üretimin her aşamasının bilgisayar/robotik kontrolle gerçekleştiği dikey çiftliklerde sel, dolu, don, heyelan, çekirge istilaları gibi doğal ve de beşeri afetler (Salgın hastalıklar, yangınlar gibi) tehdit teşkil etmemektedir.
• Kontrollü ve topraksız üretim sistemleriyle aynı zamanda kimyasal gübrelerin tüketiminde de ciddi tasarruf sağlanmakta hatta açıkta yapılan üretime kıyasla söz konusu tasarruf % 90’lara kadar çıkabilmektedir.
• Yıl boyunca üretim imkanı sağlaması dikey çiftliklerin önemli bir diğer avantajıdır. LED (Light Emitting Diode) tipi aydınlatma zamanla tarımda da kullanılmaya başlanmış ve bitki yetiştirmek amacıyla özel olarak LED Yetiştirme Işığı (LED Grow Light) tasarlanmıştır.

DEZAVANTAJLARI:

• Dikey çiftliklerin ilk yatırım maliyetlerinin çok yüksek olduğu anlaşılmıştır. Ortaya çıkan yüksek maliyet ise geleneksel yöntemlerle çok daha ucuza mal edilebilen ürünlerin, dikey çiftliklerde çok daha yüksek bir bütçeyle elde edilmesi noktasında en önemli caydırıcı olarak karşımıza çıkmaktadır.
• Yıl boyunca üretim bir avantaj olarak karşımıza çıksa da dikey çiftliklerin temel girdisini enerjinin oluşturduğu göz önüne alındığında bir dezavantaj da olabilmektedir. Yılın 365 günü ve 24 saat devam eden bir üretim faaliyeti için çok yoğun bir enerji tüketimi ortaya çıkmaktadır.
• Şehirlerdeki arazi ve mülk fiyatlarının oldukça pahalı oluşu. Şehirlerde uygun arazi veya mülk bulmadaki güçlük ve bulunduğu taktirde de kırsal alandakine göre oldukça pahalı oluşu maliyeti artıran önemli bir diğer faktördür.
• Dikey çiftlikler şehirlerde yeni bir iş kolu yaratsa bile üretimin her aşamasında tesis edilen otomasyon sistemleri ile insan gücüne olan gereksinim oldukça düşük olacaktır.
• Üretim açısından önemli bir dezavantajda bugün için bu gibi yapılarda yetiştirilmeye uygun çeşitler yok denecek kadar az olup hızla çeşit geliştirilmesine yönelinmesi gerektiğidir.

• Toprak altında yetiştirilen ürünleri burada yetiştirme imkanı yok. Fesleğen, marul, semizotu, kale, nane, kekik gibi gövde yaymayan ve çok uzamayan ürünler ve tıbbi aromatik bitkiler yetiştirilebiliyor.
• Son olarak dikey çiftliklerin çözüm bekleyen en önemli dezavantajlarından biri de insanların genel itibariyle sera ve topraksız tarım ürünlerine şüpheyle yaklaşmalarıdır.
• Bununla birlikte üreticiler ise özellikle hidrokültür yöntemlerde yetiştirilen bitkiye ihtiyaç duyduğu besin maddeleri gerektiği zamanda ve miktarda verildiğinden toprakta yetiştirilen aynı bitkiye kıyasla daha sağlıklı ve de lezzetli olduğunu ifade etmektedir.

INHOUSE FARM

KAYNAKLAR: Atıf yapılan makaleler ve çalışmalar

Bora Bingöl, Dikey Tarım, Ormancılık Dergisi

Güven Şahin, Berna Kendirli, Yeni Bir Zirai İşletme Modeli: Dikey Çiftlikler

Allied Market Research, Vertical Farming Market, Global Opportunity Analysis and Industry Forecast, 2021–2030